Hartuesit e rregullave financiare globale rrezikojnë të humbasin rëndësinë nëse Trump tërhiqet plotësisht

Për dekada të tëra, financat globale kanë vepruar mbi një lloj autoriteti të veçantë – një autoritet pa ushtri, fuqi zbatuese apo një mandat demokratik.
Në vend të kësaj, zyrtarët që qeverisin sistemin financiar të shtrirë dhe të ndërlidhur mbështeten në diçka më të paprekshme: besimin, konsensusin dhe besueshmërinë e qetë të teknokracisë.
Por tani, nën administratën e Donald Trump, SHBA-të – prej kohësh një zë i rëndësishëm në hartimin e rregullave ndërkombëtare – po kërcënojnë ta shkatërrojnë atë sistem.

Deri më tani, këto organe globale në përgjithësi kanë fluturuar nën radar, duke shfrytëzuar marrëdhëniet e mira me qeveritë dhe paqartësinë teknike të punës së tyre për të shmangur shqyrtimin publik.
Por në epokën e politizimit në rritje të rregullatorëve dhe reklamave televizive që sulmojnë rregulloret bankare, kjo mënyrë e të bërit biznes mund të mos jetë më e vërtetë.
Lëvizja e Amerikës për të refuzuar standardet globale dhe kërcënimi i saj për t’u tërhequr nga organet që i hartojnë ato rrezikon të heqë qilimin nga vendosja e standardeve globale në tërësi.
Për një temë kaq në dukje teknike, rreziqet janë të larta. Me tregjet që po trazohen nga bomba tarifore e qeverisë amerikane, rreziqet e trazirave financiare janë më afër se kurrë – një mesazh që titanët e Wall Street janë përpjekur t’ia përçojnë Trump, me figura të tilla si kreu i JP Morgan, Jamie Dimon, që paralajmërojnë për uljen e besueshmërisë së SHBA-së dhe madje edhe një recesion në përgjigje të politikave amerikane.
Megjithatë, pa fuqinë e zjarrit të SHBA-së, rregullatorët globalë do të pengoheshin në përpjekjet e tyre për të përmbajtur një krizë.
Amerika e para
SHBA-të do të rishikojnë anëtarësimin e tyre në “të gjitha organizatat ndërkombëtare” brenda 180 ditëve për të vendosur nëse mbështetja apo anëtarësimi duhet të tërhiqet, pas një urdhri ekzekutiv të 3 shkurtit nga Trump.

Sekretari i Thesarit, Scott Bessent, ka thënë se SHBA-të duan një “sistem ekonomik ndërkombëtar të qëndrueshëm” që i shërben më mirë interesave të saj, duke njoftuar të mërkurën se SHBA-të do të kërkojnë reforma në vend që të tërhiqen plotësisht nga Fondi Monetar Ndërkombëtar dhe Banka Botërore.
Megjithatë, mbetet e paqartë nëse ky qëndrim do të shtrihet edhe në organe globale si Komiteti i Bazelit për Mbikëqyrjen Bankare, standardet e të cilit janë të pafuqishme nëse nuk shoqërohen nga ligje kombëtare. E njëjta gjë vlen edhe për Bordin e Stabilitetit Financiar, i cili u krijua pas krizës së vitit 2008 për të parandaluar një tjetër krizë.
Në nivel të brendshëm, Trump ka hartuar një axhendë të madhe derregullimi për sektorin financiar. Dhe ndërsa planet e SHBA-së për të zbatuar reformat globale bankare të dakordësuara pas krizës së vitit 2008, të njohura si Bazel III, u ndaluan për shkak të lobimit të madh gjatë administratës Biden, e ardhmja e paketës në SHBA duket pothuajse e vdekur tani nën Trump, me industrinë…

Nëse SHBA-të, një anëtare themeluese e shumë prej organeve dhe lojtari kryesor në sistemin kapitalist, nuk i përmbahen më rregullave globale, legjitimiteti i tyre vihet në pikëpyetje.
Qasja e Amerikës ndaj standardeve të Bazel III ka shkaktuar tashmë një garë drejt fundit me juridiksione të tjera të mëdha. Mbretëria e Bashkuar, për shembull, ka vonuar zbatimin e standardeve derisa të dijë se çfarë do të bëjë SHBA-ja, ndërsa BE-ja po vonon zbatimin e disa pjesëve të rregullave.
Premtim i ngurtë
Publikisht, mbikëqyrësit globalë të financave janë optimistë për pjesëmarrjen e vazhdueshme të SHBA-së.

Jean-Paul Servais, kryetar i bordit të IOSCO-s, përcaktuesit global të standardeve për rregullimin e tregjeve financiare, i tha POLITICO-s në mars se është “i qetë për aftësinë për të punuar së bashku” me SHBA-në në të ardhmen.
“Sinqerisht, nuk është problem apo çështje për mua, sepse jam mësuar të kem kontakt të shkëlqyer me kolegët e mi amerikanë”, tha Servais.
Por prapa skenave, atmosfera nuk është aq e sigurt. Në bisedat në sfond me POLITICO-n, tre zyrtarë të lartë në përcaktuesit globalë të standardeve shprehën shqetësimet dhe frikën e tyre për të ardhmen nëse SHBA-të vendosin të shkatërrojnë rregullimin financiar ndërkombëtar.
Njëri shprehu zhgënjim që mbikëqyrësit globalë nuk kanë fuqi zbatuese dhe mbështeten në vullnetin e mirë të vendeve anëtare për të zbatuar rregullat që krijohen. Kjo do të thotë që edhe kur shumica dërrmuese e anëtarëve të tyre mbështesin dhe zbatojnë rregullat, zvarritja nga një juridiksion i madh mund të shkaktojë një garë drejt fundit nga anëtarët e tjerë.
Zyrtari tha se situata është më pak një akuzë ndaj organeve specifike globale dhe më shumë një besueshmëri në rënie e rendit ndërkombëtar të udhëhequr nga SHBA-të.
Një tjetër përshkroi një pamje të vendosësve të standardeve në modalitetin e mbijetesës, duke synuar të ruajnë angazhimet ekzistuese nga zbutja, ndërsa pranonin se puna e ardhshme në fusha politikisht të ndjeshme si rreziku klimatik do të jetë më e vështirë.

Një i tretë tregoi se rregullat ka të ngjarë të jenë më pak ambicioze për të fituar mbështetjen e të gjithë anëtarëve, pasi thanë se nuk do të kishte kuptim të bien dakord për standardet të cilat më pas nuk zbatohen nga juridiksione të caktuara.
Por kërcënimi ekzistencial i një tërheqjeje të plotë të SHBA-së duket të jetë një çështje shumë e ngarkuar për t’u adresuar. Asnjë nga përcaktuesit e standardeve me të cilët foli POLITICO nuk do të komentonte drejtpërdrejt, qoftë në procesverbal apo në sfond, nëse mendonin se SHBA-të do të tërhiqeshin, ose çfarë do të thoshte kjo për organizatat e tyre.

Duke çaluar
Për momentin, mbikëqyrësit globalë po presin afatin 180-ditor për të kaluar një vendim mbi tërheqjet e SHBA-së.
“Është një lojë hamendjeje tani për tani,” tha Thorsten Beck, një ekonomist që drejton Shkollën e Bankave dhe Financave të Firences në Institutin Universitar Evropian. Edhe pse Beck nuk parashikoi një tërheqje të plotë të SHBA-së nga organet, ai tha se Amerika ka të ngjarë të “tregëjë më pak interes të jetë pjesë e këtyre diskutimeve” dhe në vend të kësaj “të përqendrohet më shumë në atë që supozohet të jetë më e mira për ta”.
Nëse është kështu, kjo do të tregonte një fragmentim më të madh rregullator, që do të thotë se firmat e financimit ndërkufitar do të duhet të përballen me rregulla të ndryshme në vende të ndryshme. Në një situatë ku SHBA-të mbeten anëtare e këtyre organeve, por nuk marrin më pjesë aktive në krijimin dhe ndjekjen e rregullave globale të financave, “nuk keni më zhvillim të standardeve rregullatore globale. Secili bën gjënë e vet,” tha Beck.
Nëse SHBA-të tërhiqen, organet globale do të bëhen “më shumë një klub shoqëror, një klub bisedash dhe jo më relevante”, shtoi Beck. Fuqitë në zhvillim si BRIC-ët, dhe në veçanti Kina, ka të ngjarë të luajnë një rol më të madh në bisedimet globale mbi rregullimin financiar – një trend që e përsëriti një nga zyrtarët më të lartë me të cilët foli POLITICO.

Dallimi do të ndihej kryesisht në një krizë të ardhshme financiare, tha Beck. Pa SHBA-në, rregullatorët e botës do të ishin shumë më pak efektivë në koordinimin dhe veprimin e shpejtë – të dyja veprime që mbështeten në besim dhe marrëdhënie të mira – për të përmbajtur një krizë.
“Nëse shkëputeni nga bota, atëherë ky besim nuk mund të ndërtohet më.”
Ben Munster kontribuoi në raportim/ Politico