×
Tuesday, November 12, 2024

Historiku/ Ja si presidentët amerikanë janë përballur me sëmundjet, kur kanë qenë në detyrë

October 9, 2020


Katër presidentë amerikanë kanë vdekur nga shkaqe natyrale ndërsa ishin në detyrë, dhe për disa prej tyre shkaku i vdekjes mbetet ende sot i diskutueshëm. Ndërkohë 4 të tjerë u vranë. Presidentët kanë pësuar goditje në tru, sulme në zemër, dhe sëmundje të rënda gastrointestinale.

Por për pjesën dërrmuese të historisë, ka qenë e paqartë se çfarë duhet të ndodhë saktësisht kur një president sëmuret rëndë. Kushtetuta ishte e paqartë në lidhje me detajet. Ajo vetëm parashikonte që kompetencat e presidentit i “kalojnë” zëvendëspresidentit.

Gjërat nisën të qartësohen disi në mesin e shekullit XX-të, pas problemeve të gjata shëndetësore të Duajt Ajzenhauerit në vitet 1950, dhe pas vrasjes së Xhon Kenedit në vitin 1963. Në 1967, shtetet ratifikuan Amendamentin e 25-të, që pohon se zëvendëspresidenti bëhet president kur vdes presidenti, dhe bëhet president i përkohshëm nëse presidenti “nuk është në gjendje të kryejë kompetencat dhe detyrat e tij”.

1841: Uilliam Herrison vdes nga pneumonia ose Ethet e Tifos

Herrison kishte vetëm 32 ditë që e kishte marrë mandatin e tij si presidenti i 9-të i Shteteve të Bashkuara, kur u bë presidenti i parë që vdiq në detyrë. Historianët besojnë se ai u sëmur pasi mbajti një fjalim prej gati 2-orësh në ceremoninë e përurimit të tij në detyrë, pa pasur veshur një pallto apo kapele mëngjesin e ftohtë të 4 marsit 1841.

Shëndeti i tij u përkeqësua me shpejtësi në javët që pasuan, dhe ai vdiq nga pneumonia më 4 prill 1841. Por në vitin 2014, ky variant u vu në pikëpyetje nga një studim i të dhënave mjekësore të Herrison.

Edhe pse mjeku i Herrison, Tomas Miler përmend pneumoninë si shkakun e vdekjes, studiuesit Xhejns Mekhjuxh dhe Filip Makoviak, mendojnë se ethet tifoide ishin ato që e rënduan më tej shëndetin e tij, dhe ato përputhen me simptomat e Herrison, të cilat përfshinin dhimbjen e barkut, diarrenë, kapsllëkun , të dridhurat, dhimbjet muskulore dhe problemet me frymëmarrjen.

1850: Zakari Tejlor vdes nga kolera

Tejlor vdiq vetëm 16 muaj pasi ishte betuar si presidenti i 12-të i Shteteve të Bashkuara. Më 4 korrik 1950, ai mori pjesë në festimet e 4 Korriku në një ditë përvëluese për shkak të vapës në Uashington. Pastaj u rikthye në Shtëpinë e Bardhë ku hëngri qershi, dhe piu qumësht të ftohtë dhe ujë.

Atë natë, ai u sëmur me dhimbje të forta barku që u diagnostikuan si kolerë. Ai vdiq 5 ditë më vonë, më 9 korrik, ndërsa Milard Filmur u betua të nesërmen si presidenti i 13-të. Por në vitet 1990, më shumë se 140 vjet pas vdekjes së tij, u shfaq një teori konspiracioni sipas të cilit Tejlor ishte vrarë sepse kundërshtonte zgjerimin e skllavërisë drejt perëndimit.

Më 17 qershor 1991, trupi i Tejlor u zhvarros për një ekzaminim mjekësor për ta provuar atë teori. Por ishte e kotë. Eksperti mjekoligjor Xhoxh Nikols, arriti në përfundimin se Tejor ka të ngjarë të ketë vdekur “nga njëra prej një morie sëmundjesh natyrore, që shkaktojnë simptoma gastrointestinale”.

1919: Udrou Uillson preket nga Gripi Spanjoll, dhe pëson një goditje në tru

Uillson ishte në Paris për të negociuar traktatin që do t’i jepte fund Luftës së Parë Botërore, kur u prek nga Gripi Spanjoll mbrëmjen e 3 prillit 1919. Gjashtë muaj më vonë, ndërsa rikthehej SHBA për të kërkuar mbështetjen e Kongresit dhe Senatit për Traktatin e Paqes, presidenti u sëmur sërish.

Mëngjesin e 2 tetorit 1919, Uillson u zgjua në mëngjes pjesërisht i paralizuar, dhe më vonë u diagnostikua me një goditje në tru. Duke synuar që ta mbronte burrin e saj, Edit Uillson ndërhyri për të fshehur shkallën e vërtetë të sëmundjes së tij. Edhe pse ajo nuk mori vendime të mëdha, Edit kontrolloi qasjen e të tjerëve tek presidenti, dhe kreu shumë nga detyrat rutinë të presidencës, derisa përfundoi mandati i tij në marsin e vitit 1921.

1923: Uorren Harding vdes pas një sulmi në zemër

Skandalet që kishin përfshirë administratën e presidentit popullor, po arrinin kulmin kur ai vdiq papritur në një dhomë hoteli në San Francisko. E shoqja e tij, Florenca, refuzoi autopsinë, ndërsa trupi i tij u balsamos një orë pas vdekjes. Mjekët i thanë publikut se ai kishte pësuar një goditje në tru.

Por gati një shekull më vonë, pasi u ri-shqyrtuan dokumentet, shumica e historianëve kanë arritur në përfundimin se ai vdiq nga një sulm në zemër i shkaktuar nga problemet kardiake.

Harding, i cili kishte një zemër të zmadhuar, ndërmori një tur elektoral rraskapitës në Bregun Perëndimor në përpjekje për t’u rizgjedhur. Pas një helmimi të dyshuar nga ushqimi, treni i tij devijoi për në San Francisko. Ai kaloi nga treni në një limuzinë, e cila e çoi në hotelin ku vdiq papritur në mbrëmjen e 2 gushtit.

1945: Frenklin Ruzvelt vdes nga një goditje në tru

Që në fillim, presidenti më jetëgjatë i Amerikës ia fshehu publikut paaftësinë e tij për të ecur i pa ndihmuar nga dikush. Por pakti me gazetarët dhe të njohurit, për ta mbajtur të fshehtë faktin se ai kishte nevojë për një karrocë, u bë i vështirë të zbatohej në vitin e fundit të jetës së tij, kur shëndeti i tij u përkeqësua shumë. Disa muaj më vonë, një goditje në tru i mori jetën Ruzveltit, ndërsa president u bë Herri Truman.

1955: Duajt Ajzenhauer pëson një sulm në zemër

“Probleme me tretjen”. Ishte ky termi që përdori Shtëpia e Bardhë për t’i treguar publikut sulmin në zemër që pësoi Ajzenhauer në shtatorin e vitit 1955, i pari nga disa incidente të rënda mjekësore gjatë presidencës së tij. Një kardiolog e nxiti të mos kandidonte për t’u rizgjedhur në vitin 1956, këshillë që ai e injoroi.

Nëntë muaj pas sulmit në zemër, ai iu nënshtrua një operacioni urgjent për një bllokim të zorrëve, që çoi në diagnostikimin e tij me Sëmundjen Krohn. Shërimi i tij i zgjatur në kohë nxiti shqyrtimin e asaj që do të bëhej, pas vrasjes së Xhon Kenedit, Amendamenti i 25-të, që parashikon zëvendësimin e përkohshëm të një presidenti që është i paaftë. Në vitin 1957, Ajzenhauer pësoi një goditje në tru, por arriti gjithsesi ta përfundonte mandatin e tij.

1981: Ronald Regani i mbijeton një atentati

Njoftimi i Trump se është prekur nga Covid-19, është cilësuar si kërcënimi më serioz për jetën e një presidenti në shërbim, që kur Ronald Regan i mbijetoi atentati në vitin 1981. Regan iu nënshtrua ndërkohë edhe 3 operacioneve për shkak të një tumori në lëkurë, dhe më vonë u prek rëndë nga Alzhemieri. Ai u diagnostikua zyrtarisht me këtë sëmundje në vitin 1994, 5 vjet pas largimit nga detyra. / National Geographic

Eunews.al

0 0 votes
Article Rating



Ndiqe
Me lajmëro për
guest
0 Comments
Inline Feedbacks
View all comments