Roli strategjik i Francës në avancimin e ambicieve klimatike të Europës

Franca, e vendosur të marrë presidencën e radhës të Këshillit të BE-së për gjysmën e parë të vitit 2022, do të ketë një rol strategjik për të luajtur në avancimin e ambicieve klimatike të bllokut në vitin 2022. Por me zgjedhjet presidenciale që vijnë në prill, kartat mund të riorganizohen së bashku rruga.

Presidenti Emmanuel Macron dëshiron të përdorë presidencën franceze për të promovuar tre veprime konkrete mjedisore, tha ai në fjalimin e tij më 9 dhjetor.

Këto përfshijnë futjen e të ashtuquajturave “klauzola pasqyre” në marrëveshjet tregtare, përshpejtimin e mekanizmit të rregullimit të karbonit kufitar të BE-së dhe vendosjen e një instrumenti të BE-së për të luftuar shpyllëzimin e importuar.

Franca synon gjithashtu të çojë përpara paketën kryesore të BE-së Fit for 55 të legjislacionit për klimën, rregullimin e baterive dhe shtrirjen e tregut të karbonit në sektorët e transportit dhe ndërtimit.

Ndikimi në një moment ‘të rëndësishëm’

Ministrja e Tranzicionit Ekologjik të Francës, Barbara Pompili, u tha ministrave të mjedisit të BE-së më 20 dhjetor se ajo do të ishte “shumë e vëmendshme” ndaj pikëpamjeve të kolegëve të saj kur merrej me dosjet klimatike.

“Gjatë gjashtë muajve të ardhshëm, ne do të kemi shumë çështje shumë të rëndësishme për t’u trajtuar në një moment kyç në ndërtimin e Evropës,” shpjegoi ajo.

Viti 2022 do të shënohet nga disa negociata të rëndësishme për të arritur neutralitetin e klimës deri në vitin 2050 – një synim që BE-ja i vendosi vetes në korrik 2021 përmes ligjit të saj të klimës.

Vendet e BE-së kanë rënë dakord për një reduktim prej 55% të emetimeve të gazeve serrë deri në vitin 2030, si një hap kyç drejt këtij qëllimi. Paketa legjislative Fit for 55 do të përcaktojë hapat që duhet të ndërmerren për industrinë, sektorin e bujqësisë dhe madje edhe familjet.

Frans Timmermans, nënkryetari i Komisionit i ngarkuar për Marrëveshjen e Gjelbër, u tha ministrave të mjedisit të BE-së më 20 dhjetor se “të gjitha diskutimet dhe propozimet duhet të mbajnë Aktin e Klimës si objektivin e tyre”.

Për zgjerimin e tregut të karbonit në transport dhe performancën energjetike të ndërtesave – një pikë pengese mes anëtarëve të BE-së – Timmermans tha se është “një nga instrumentet më të mira në dispozicionin tonë për të nisur një ndryshim në sjellje”.

Një çështje sociale

Në takimin e ministrave të mjedisit të BE-së, disa vende të BE shprehën shqetësime në lidhje me politikat e çmimit të karbonit në sektorin e ndërtimit dhe të transportit, duke nxitur varfërinë energjetike.

Timmermans nxitoi t’i qetësonte ata, duke thënë se “Komisioni po propozon një metodë që do të na mundësojë të kompensojmë rrezikun e pasigurisë së karburantit për disa qytetarë”.

Megjithatë, shefi i klimës i BE-së tha se ekzekutivi ishte i hapur ndaj “alternativave të tjera që do të na çonin drejt të njëjtit objektiv”. Kjo do t’i hapte derën negociatave të vështira pasi u takon shteteve anëtare që hezitojnë të bëjnë propozime.

“Sa më shpejt të kalojmë tranzicionin, aq më pak varemi nga lëndët djegëse fosile dhe furnizuesit e tyre,” tha Timmermans, duke iu referuar objektivave të dekarbonizimit për 2030 dhe 2050 që tani janë të përfshira në ligjin e BE-së për klimën.

Në terma afatgjatë, këto objektiva duhet të bëjnë të mundur kufizimin e rritjes së çmimeve të energjisë dhe në këtë mënyrë të reduktojnë rrezikun social të një tranzicioni ekologjik që do të ishte i kushtueshëm për qytetarët. “Ne do të duhet të dëshmojmë se ky është një tranzicion i drejtë që nuk lë askënd pas”, tha nënkryetari i Komisionit.

Pompili, nga ana e saj, tha se “ne do të kemi sukses në dekarbonizimin e ekonomisë vetëm nëse bashkëqytetarët tanë, territoret tona dhe kompanitë tona i perceptojnë përfitimet e saj dhe nuk e përjetojnë atë si një kërcënim ekzistencial”.

Duke e mbajtur atë konsistente

Diskutimet mbi paketën ‘Fit for 55’ do të nxjerrin në pah edhe një herë dallimet midis vendeve të BE-së, veçanërisht në lidhje me rrethanat e tyre industriale dhe ekonomike.

Do të duhet të gjendet një ekuilibër i mirë për të kënaqur të gjitha palët duke mbajtur në rrugën e duhur objektivin e vitit 2030 për një reduktim prej 55% të emetimeve.

“Çdo reduktim i objektivit për një sektor të caktuar ose në një nga tekstet e paketës do të duhet të kompensohet diku tjetër,” paralajmëroi Pompili, i cili dëshiron “të ruajë koherencën e përgjithshme”.

“Është e qartë nga diskutimet se disa njerëz do të donin të zhvendosnin elementë të paketës. Ne nuk mund ta bëjmë atë në mënyrë të vjetër, duhet të mbajmë një ambicie koherente për Evropën”, shtoi ajo.

Asnjë nga këto dosje nuk duhet të përmbyllet nën presidencën franceze të BE-së në gjysmën e parë të vitit, me përjashtim të rregullores së baterive të paraqitur nga Komisioni një vit më parë dhe e cila ka një shans të mirë për t’u përfunduar në muajt e ardhshëm.

“Puna ka përparuar shumë dhe unë jam mjaft optimist se do të arrijmë atje”, tha ministri, duke shtuar se Franca do të “mobilizohet plotësisht për të krijuar kushtet për një marrëveshje të shpejtë”.

Ky është “një tekst vërtet themelor për materializimin e ambicieve tona për një ekonomi evropiane që është rrethore, novatore, sovrane dhe mbrojtëse e klimës”, shtoi ajo.

Të tjerët në krye

Progresi në negociatat e Fit for 55 nuk është i garantuar, veçanërisht pasi zgjedhjet presidenciale franceze mund të riorganizojnë rrënjësisht kuvertën në rast se lidershipi ndryshon. Dhe me Macron që kandidon për rizgjedhje, qëndrimi i qeverisë mund të ndryshojë për të apeluar tek elektorati.

Presidenca franceze e BE-së do të përfundojë më 30 qershor dhe do t’ia kalojë stafetën çekëve në gjysmën e dytë të vitit. Njëfarë vazhdimësie do të sigurohet pasi treshja franceze-çeko-suedeze zgjodhi një program të përbashkët që do të zbatohet gjithashtu kur Suedia të marrë drejtimin më 1 janar 2023.

Megjithatë, duhet të priten edhe ndryshime në qasjen për disa çështje.

Ministrja çeke e mjedisit, Anna Hubáčková, për shembull, këmbënguli në Këshillin e Ministrave të BE-së se qasja e përgjithshme Fit for 55 duket “mënyra më e arsyeshme për të mbajtur objektivat në rrugën e duhur”, por se “nëse shohim se disa propozime po ecin përpara me më pak vështirësi se të tjerët, ne mund të konsiderojmë të punojmë duke grupuar së bashku atë që po ecën përpara më shpejt.”

Ajo këmbënguli gjithashtu në aspektet sociale të tranzicionit energjetik dhe shtrirjen e tregut të karbonit në transport dhe ndërtesa, të cilat mund të jenë problematike, “për aq sa ka një ndikim negativ social që mund të rrisë rrezikun e varfërisë së karburanteve në vendin tonë”.

Komisioni Evropian mund të ketë paraqitur një fond social evropian për të mbrojtur familjet më të pasigurta, por pranimi i tij aktualisht është larg të qenit unanim.

“Fondi i klimës sociale mund të jetë një përgjigje (…), por ne nuk jemi të bindur se ky fond do të zbusë rrezikun”, tha ministri çek, duke i bërë jehonë rezervave të Francës për këtë temë.

COP27 and circular economy

The Commission should present several legislative texts as part of the new Circular Economy Action Plan, one of the main building blocks of the Green Deal. This includes the EU Sustainable Textiles Strategy, a revision of the Ecodesign Directive, and a revision of the Packaging and Packaging Waste Directive.

Before the end of 2022, in November, world leaders will meet at the COP27 climate summit which will take place in Sharm el-Sheikh, Egypt.

Holding the summit in Egypt is important for the African continent, which, while emitting just a fraction of tons of CO2 per year compared to Asia and Europe, remains very vulnerable to climate change, according to a 2019 report coordinated by the World Meteorological organisation.

“By 2030, it is estimated that up to 118 million extremely poor people will be exposed to drought, floods and extreme heat in Africa if adequate response measures are not put in place,” Josefa Leonel Correia Sacko, the commissioner for rural economy and agriculture at the African Union Commission, wrote in the report’s preamble.

Africa thus has a major stake in being able to exert more influence on the climate negotiations, in order to encourage the most emitting countries to act quickly and strongly.

The COP27 talks will not, however, be devoid of European, and even French, influence.

Macron is indeed preparing to hold a EU-African Union summit for next February. This will be a high point of the French presidency that could allow France to retain some influence during the climate negotiations throughout the year.

Eunews.al