Politika e mbrojtjes: BE nuk do të humbasë ndikimin
Në Riga (30-1.12.)ministrat e Jashtëm të NATO-s, debatojnë mbi krizat aktuale e sfidat në politikën e jashtme e të mbrojtjes. Ndërkohë BE po përgatit doktrinën e mbrojtjes që pritet të prezantohet në pranverë.
Presidentja e Komisionit Europian, Ursula von der Leyen përcaktoi para dy vjetësh drejtimin: “Europa duhet të mësojë edhe gjuhën e pushtetit”, kërkoi von der Leyen me rastin e marrjes së postit të presidentes së KE. BE duhet të ketë vetëbesim përballë shteteve si Kina, por edhe SHBA. Se si do të zbatohet kjo në praktikë do të përcaktohet nga doktrina e politikës së sigurisë që pritet të prezantohet në mars 2022 në Bruksel. Draftin e parë e prezantoi së fundmi kryediplomati europian, Josep Borrell para 27 vendeve anëtare. “Europa është në rrezik”, paralajmëron Borrell. BE nuk mund të ketë luksin të jetë spektatore në një botë ektsremisht të orientuar nga konkurrenca.
Rënia e influencës së Europës
“BE duhet të kujdeset për sigurinë e qytetarëve të saj dhe të mbrojë vlerat dhe interesat tona”, kërkon Borrell dhe numëron një sërë konfliktesh. Dhe nuk janë vetëm kërcënimet ushtarake, por edhe konkurrenca për standarde globale, lufta për sundimin e inteligjencës artificiale, Cloud Computing, biotekonlogjia, etj. Borrell nuk le pa përmendur edhe dezinformimin dhe sulmet kibernetike. Politika e re e pushtetit nuk përdor vetëm mjetet e dikurshme luftarake. Borrell përmend kërcënimet hibride, siç po e provon BE aktualisht në kufijtë e saj të jashtëm me Bjellorusinë. Ato e bëjnë më të vështirë dallimin mes luftës dhe paqes. Europa duhet të provojë veten në këtë drejtim, ku po e humb gjithnjë e më shumë peshën ekonomike dhe demografike.
Rikthimi i politikës së pushtetit
Edhe nëse doktrina finale prezantohet në pranverën e ardhshme, drafti i parë dokumenton një transformim të qartë të këndvështrimit europian ndaj botës. Në krahasim me “strategjinë globale” të paraardhëses së Borrell, Federica Mogherini nga viti 2016, “soft power” kalon dukshëm në prapavijë. “Rikthimi i politikës së pushtetit” e quan Borrell këtë zhvillim. Brukseli mund të reagojë në të ardhmen edhe me forcën e armëve. Megjithëse BE ka që nga viti 2007 trupa luftarake, së fundmi u bë e qartë në Afganistan, se sa e dobët është aftësia e saj ushtarake. Në një kohë që BE me konceptin e “Battlegroup” ka vite që BE mban dy grupe aktive luftarake secila me 1500 ushtarë që duhet të pengojnë luftëra në zonat e konfliktit dhe të kryejnë aksione humanitare.Grupet ndërrohen çdo gjashtë muaj, shtetet e BE vënë në dispozicion ushtarët e tyre. Por në këto vite që nga ekzistenca e tyre, grupet luftarake nuk janë aktivizuar asnjëherë. “Që Battlegroups nga tre deri në pesë shtete nuk aktivizohen lidhet edhe me atë, që duhet të ketë gjithnjë një ‘vend drejtues’ që duhet të mbajë barrën e kostove, materialeve dhe njerëzve. Kështu shtetet që kanë radhën e ofrimit të trupave druhen të përdorin këtë instrument”, shpjegon politologu Joachim Koops nga Universiteti Leiden në Hagë.
Trupa e ndërhyrjes e kontestuar
“Kompasi strategjik” përcakton tani një koncept të ri trupash. Deri në vitin 2025 BE kërkon të ngrejë një trupë me emrin “Rapid Deployment Capacity, RDC me 5000 ushtarë. Kjo trupë e përbërë nga trupa këmbësorie, të marinës dhe aviacionit ushtarak është shumë më e plotësuar se trupa aktuale dhe sipas skenarit të misionit do të vendoset edhe përbërja e saj. Kjo trupë do të zhvillojë po ashtu stërvitje të përbashkëta. Manovrat e para pritet të zhvillohen në vitin 2023. Qëllimi: Me këtë trupë BE do të ndërhyjë në konflikte të armatosura edhe pa ndihmën amerikane, të evakuojë njerëzit nga rajonet e krizës dhe të ruajë e pavarur aeroportet.
