Personalitetet që do të influencojnë të ardhmen e Ballkanit Perëndimor në 2020
Viti 2019 ka lënë shumë pyetje pa përgjigje. Proceset më të rëndësishme në rajon – hapja e negociatave me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë, reforma e metodologjisë së zgjerimit, zgjidhja e krizave politike në rajon – janë ende në vazhdim. Shumë njerëz do të përfshihen në to, por vetëm një pjesë e vogël do të marrin vendime dhe do të dërgojnë mesazhe që do të jenë vendimtare për të ardhmen e Ballkanit Perëndimor.
Sipas European Western Balkans ka një listë njerëzish nga BE që duhet të jenë në fokusin e rajonit në vitin 2020.
Emmanuel Macron
Presidenti i Francës tashmë e ka bërë veten një lojtar të pashmangshëm kur bëhet fjalë për zgjerimin e BE-së në Ballkanin Perëndimor, së pari duke dërguar disa mesazhe shkurajuese për ata që shpresojnë për pranimin më të shpejtë të rajonit, dhe pastaj, natyrisht, duke kundërshtuar hapjen e bisedime për anëtarësim me Shkupin dhe Tiranën në qershor dhe tetor të vitit të kaluar.
Vendimi i fundit, edhe pse nuk u mor vetëm nga Franca, u prit me një reagim domethënës nga çdo anë e kontinentit. Parisi nga marrja e vendimit të fundit filloi nismën për reformimin e procesit të zgjerimit, edhe pse propozimet e saj janë kritikuar. Të gjithë sytë do të jenë tek Presidenti Macron në muajt e parë të vitit 2020, pasi BE do të diskutojë për të ardhmen e zgjerimit dhe, më e rëndësishmja, rishikon vendimin për Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë përpara Samitit të Zagrebit në maj.
Andrej Plenković
Nuk mund të përmendet Samiti i Zagrebit pa u përqëndruar në iniciatorin e tij, Kryeministrin e Kroacisë. Vendi mori përsipër Presidencën e parë të Këshillit më 1 Janar, dhe takimi midis liderëve të BE-së dhe Ballkanit Perëndimor në kryeqytetin e tij pritet të jetë një nga takimet kryesore të gjysmës së parë të vitit 2020.
Plenkovic do të ketë një mundësi për të organizuar një ngjarje më të suksesshme se Samiti i Sofjes 2018, i cili u përmbyll pa një përparim. Për të qenë i drejtë me Presidencën Bullgare, Samiti i Zagrebit po vjen në kohën në dukje më produktive për procesin e zgjerimit. Këshilli i BE-së jo vetëm që është zotuar të rishikojë vendimin për Shkupin dhe Tiranën, por, deri në atë kohë, priten përfundimet paraprake të debatit për reformën e zgjerimit.
Kryeministri i Kroacisë deklaroi në nëntor se Samiti do të përcaktojë dekadën e ardhshme të marrëdhënieve BE-Ballkani Perëndimor. Ai dhe qeveria e tij nuk duhet të lejojnë që kjo mundësi të humbasë.
Olivér Várhelyi
Komisioni i ri Evropian është në fazën e ‘muajit të mjaltit’, por kjo nuk do të zgjasë shumë. Komisioneri për Fqinjësi dhe Zgjerim Olivér Várhelyi njoftoi propozimet e tij për reformën e procesit të zgjerimit për janar, dhe ato do të shkaktojnë të paktën disa kritika, sepse procesi nuk mund të kënaqë të gjithë. Komisioni Evropian do të jetë një lojtar kryesor në këtë proces, dhe ky fakt, përveç aktiviteteve të tij të rregullta, siç janë Raportet vjetore për Ballkanin Perëndimor, në mënyrë befasuese siguron pozicionin e Várhelyi më së paku.
Sidoqoftë, viti 2020 do të jetë gjithashtu një mundësi unike që Komisioneri i ri të krijojë një marrëdhënie të mirë pune dhe besueshmëri me forcat pro-evropiane të Ballkanit Perëndimor dhe për hir të integrimit në BE të rajonit, i urojmë suksese.
Tonino Picula
Arsyeja pse eurodeputeti Picula ndodhet në listën tonë është pozicioni i tij si Raportues i Parlamentit Evropian mbi rekomandimet e Ballkanit Perëndimor. Detyra e tij është të kristalizojë pozicionin e Parlamentit Evropian për reformën e procesit të zgjerimit përpara Samitit të Zagrebit. “Unë do të integroj në dokument propozimet e reja që duhet të kontribuojnë në momentin e ri të politikës tani të ngadaltë të zgjerimit të BE-së në dekadën e tretë të shekullit 21“, deklaroi ai kohët e fundit.
Parlamenti Evropian mbështeti fuqimisht hapjen e bisedimeve për anëtarësim me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë sa më shpejt që të jetë e mundur, vetëm disa ditë pas dështimit të Këshillit Evropian për të marrë vendimin në tetor, dhe Picula theksoi vendimin pozitiv si një nga qëllimet e tij kryesore përpara Samitit të Zagrebit.
Përveç këtij pozicioni, Picula është edhe Raportuesi i PE-së për programin e asistencës para-pranimit IPA III për vitet 2021-2027, Raportues për Malin e Zi dhe koordinator i grupit S&D në Komitetin e Punëve të Jashtme, duke e bërë atë, pa dyshim, eurodeputetin me ndikimin më të madh për Ballkanin Perëndimor në vitin 2020.
Tanja Fajon & Vladimir Bilčik
Dy deputetë të tjerë hyjnë në listën tonë, për shkak të rolit të rëndësishëm që ata luajnë në zgjidhjen e krizës politike në Serbi. Pas tre raundeve të dialogut të ndërmjetësuar nga Parlamenti Evropian, bashkëkryetari i Komitetit Parlamentar të Stabilizim-Asociimit BE-Serbi Tanja Fajon dhe raportuesi i PE-së për vendin Vladimir Bilčik deklaruan se ata do të qëndrojnë të përkushtuar për Serbinë pasi të hyjnë në muajt e mëtejshëm politik paparashikueshmërie dhe jostabiliteti. Edhe pse opozita e mbledhur nën logon ‘Aleanca për Serbinë’ shprehu vlerësimin e saj për përpjekjet e dy eurodeputetëve, ajo është ende e angazhuar për bojkotimin e zgjedhjeve, të planifikuar për në fund të prillit ose fillimin e majit.
Kjo nuk e ka dekurajuar Fajon, e cili ka njoftuar misionin vëzhgues zgjedhor të Parlamentit Evropian. Ndërmjetësimi i PE-së ka çuar në disa reforma të ligjeve dhe institucioneve zgjedhore, të cilat shumica e opozitës i konsideron të pamjaftueshme.
Analistët e EWB kanë shkruar për gjendjen e ngjashme në Serbi, Mal të Zi dhe Shqipëri, e cila ngjason me atë që kaloi Maqedonia Veriore në krizën politike 2014-2016. Kjo i jep rëndësi shtesë Fajon dhe Bilčik dhe ndërmjetësimit të tyre midis qeverisë dhe opozitës në Serbi, pasi ajo që ndodh në Beograd mund të ndikojë në zhvillimet në vendet e tjera.
Donald Tusk dhe Sergei Stanishev
Le të mos harrojmë rolin që partitë pan-evropiane luajtën dhe pritet të luajnë në Ballkanin Perëndimor – krizat e kaluara dhe ato të tanishme kanë treguar që anëtarësimi i asociuar i partive politike në rajon mund të jetë me ndikim në përcaktimin e zhvillimeve politike. Presidentët e Partisë Popullore Evropiane dhe Partisë së Socialistëve Evropianë, Donald Tusk dhe Sergei Stanishev, mund të mos jenë zyrtarët të cilët më së shumti janë të përqëndruar në Ballkanin Perëndimor, por ato janë fytyrat më të dukshme të dy blloqeve më të forta politike në BE.
Josep Borrell / I Dërguari i tij
Një tjetër anëtar i Komisionit Evropian që do të ketë një mundësi për të krijuar një marrëdhënie të mirë pune me rajonin në vitin 2020 do të jetë Përfaqësuesi i ri i Lartë Josep Borrell, i cili vazhdimisht ka deklaruar se dialogu i ndërmjetësuar nga BE-ja Beograd-Prishtinë do të jetë një nga prioritetet e tij dhe se ai do të vizitojë të dy kryeqytetet së shpejti.
Sidoqoftë, mundësia e një të dërguari të ri special të BE-së, i ngarkuar për dialogun, është përmendur në disa raste në gjysmën e dytë 2019, veçanërisht pasi Presidenti i Shteteve të Bashkuara Donald Trump emëroi të Dërguarin e tij për këtë çështje, Ambasadorin në Gjermani Richard Grenell. Nëse BE ndërmerr edhe këtë hap, ka pak dyshime se personi në fjalë do të ketë një nivel të lartë ndikimi në rajon.
Normalizimi i marrëdhënieve midis Serbisë dhe Kosovës mbetet mosmarrëveshja më sfiduese e Ballkanit Perëndimor. Një përparim është arritur me nënshkrimin e disa marrëveshjeve në Bruksel në 2013 dhe 2015, por nuk ka pasur asnjë takim të nivelit të lartë që nga shtatori 2018.
Mark Rutte
Ai mund të mos jetë personi i parë që ju vjen në mendje, por ne besojmë se Kryeministri i Vendeve të Ulëta ka një rol të rëndësishëm për të luajtur në vitin 2020. Arsyet janë të dyfishta – ai është një nga të paktët liderë të njohur që ka mbështetur Macron për çështjen e Maqedonisë së Veriut dhe, veçanërisht, Shqipërinë. Sidoqoftë, vendi i tij debatoi gjithashtu për të revokuar udhëtimin pa viza për qytetarët shqiptarë dhe shihet si një nga kundërshtarët për dhënien e të njëjtit marrëveshje për Kosovën.
Kryeministri Rutte është në krye të një koalicioni që e bën atë shumë të kujdesshëm në lidhje me çdo hap të ri drejt integrimit të mëtutjeshëm të Ballkanit Perëndimor në BE. Nëse, megjithatë, ai ndryshoi qëndrimin e tij për ndonjë nga çështjet e mësipërme në vitin 2020, do të ishte një shenjë e qartë e optimizmit për Ballkanin Perëndimor.
Angela Merkel dhe Ursula von der Leyen
Disa vite më parë, do të ishte e pamundur të mos përfshihej Kancelaren gjermane në këtë listë. Sidoqoftë, ndikimi i saj në rajon – i parë dikur si forca shtytëse e dialogut Beograd – Prishtinë dhe thellimi i bashkëpunimit rajonal – është zbehur ndërsa karriera e saj politike po i afrohet fundit. Kjo ishte shumë e qartë në vitin 2019, pasi përpjekjet e saj për të ringjallur procesin e normalizimit Kosovë-Serbi dhe për të bindur Presidentin Macron që të pajtohej me vendim pozitiv të paktën për Maqedoninë e Veriut dështuan. Nga ana tjetër, Gjermania, përmes rëndësisë së saj të plotë si shteti më i madh anëtar i BE-së, por edhe Kryesia e saj e Këshillit në gjysmën e dytë të vitit, do të mbetet e pranishme në vitin 2020, dhe kështu do të jetë edhe Angela Merkel.
Kur bëhet fjalë për ish-Ministren e Mbrojtjes së Merkel, tani Presidente e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen, është e vështirë të imagjinohet që ajo të përfshihet në mënyrë të drejtpërdrejtë në çështjet e Ballkanit Perëndimor në vitin 2020, duke pasur parasysh axhendën ambicioze të administratës së saj. Anëtarët e tjerë të Komisionit të von der Leyen, veçanërisht Përfaqësuesi i Lartë dhe Komisioneri për Zgjerim, do të bëjnë pjesën më të madhe të punës. Megjithatë mesazhet e saj mbështetëse për zgjerimin e BE-së mbeten inkurajuese.
Eunews.al
