Liderat e BE-së dakordësohen për një fond të përbashkët rimëkëmbjeje nga COVID-19

Drejtuesit e Bashkimit Evropian ranë dakord këtë të enjte të rimarrin buxhetin afatgjatë të BE-së dhe të krijojnë një fond masiv të rimëkëmbjes për të trajtuar ndikimin e koronavirusit dhe të ndihmojnë në rindërtimin e ekonomive të shkatërruara të bllokut prej 27 anëtarësh, por ndryshimet e thella mbeten mbi mënyrën më të mirë për të arritur ato qëllime.

Sipas Qendrës Evropiane për Parandalimin dhe Kontrollin e Sëmundjeve, më shumë se 100,000 evropianë kanë humbur jetën nga virusi, dhe biznesi që po fillon të hapet gradualisht në disa vende ka nevoja urgjente për fonde sidomos në vendet me goditje të fortë si Italia dhe Spanja.

“Kjo pandemi është duke i vënë shoqëritë tona nën një presion serioz. Mirëqenia e secilit vend anëtar të BE-së varet nga mirëqenia e tërësisë së BE-së. Ne jemibashk të gjithë në këtë “u shpreh Presidenti i Këshillit Evropian Charles Michel para gazetarëve pasi kryesoi samitin e Këshillit nëpërmjet një video-konferencë.

Ndikimi i pabarabartë i virusit në vendet me mjete buxhetore shumë të ndryshme ka gërryer besimin, me Italinë dhe Spanjën veçanërisht mungesa e besimit që partnerë relativisht të pasur të BE-së si Austri, Hollanda apo Gjermania – të cilët kanë vuajtur më pak nga sëmundja – janë të gatshëm të marrin masa të shpejta, gjithëpërfshirëse të mbështetura nga fuqia e vërtetë ekonomike.

Por udhëheqësit u pajtuan që ta ngarkojnë Komisionin Evropian që të rishikojë buxhetin e ardhshëm shtatë-vjeçar të BE-së, e cila do të hyjë në fuqi më 1 janar, por prapë mbetet objekt mospajtimi dhe për të hartuar një plan masiv të rimëkëmbjes. Ndërsa nuk u vendos asnjë shifër në atë plan, zyrtarët besojnë se 1-1,5 trilionë euro do të duheshin.

“Ekziston vetëm një instrument që mund të sigurojë që të jetë në lartësinë e detyrës pas rimëkëmbjes dhe që është buxheti Evropian i lidhur qartë me fondin e rimëkëmbjes,” tha Presidenti i Komisionit Evropian Ursula von der Leyen. “Buxheti është provohet nga koha. Të gjithë e dinë atë. Atij i besohet nga të gjitha shtetet anëtare “.

Vendet e Evropës Veriore, si Hollanda dhe Gjermania, në përgjithësi mbeten të tërhequra për sa i përket nevojës që të ndajnë borxhin nga frika se do të plotësojnë faturën për të tjerët, dhe debati u zhvillua të enjten në lidhje formën që duhet të marrin disa nga fondet,  grante apo kredi.

Von der Leyen tha se buxheti “investimi duhet të jetë i ngarkuar përpara në vitet e para dhe natyrisht, është e nevojshme të gjesh ekuilibrin e duhur midis granteve dhe kredive“. Kur u pyet se çfarë sasi parash mund të gjenden me disa rregullime, ajo tha: “ne nuk po flasim për miliardë, po flasim për trilionë.”

Edhe para se të merren vesh këto fonde të reja, institucionet e BE-së dhe vendet anëtare të kombinuara kanë mobilizuar rreth 3.3 trilion euro për shërbimet e mbingarkuara shëndetësore, për bizneset e vogla, linjat ajrore ose në mbështetje të pagave për njerëzit që nuk mund të punojnë.

Pavarësisht se është e bindur se rivlerësimi i buxhetit do t’i kushtojë vendit të saj më shumë para, Kancelarja gjermane Angela Merkel miratoi planin, duke thënë “natyrisht kjo do të thotë që Gjermania duhet të llogarisë me kontribute më të larta për buxhetin e ardhshëm … por kjo është e drejtë dhe e mirë“. Në kohë normale, buxheti shtatë vjeçar arrin rreth 1% të të ardhurave bruto kombëtare të BE-së, ose pak më shumë se 1 trilion euro.

Presidenti francez Emmanuel Macron mirëpriti që samiti gjeti “një konsensus për një përgjigje të shpejtë dhe të fortë“.

Kryeministri Italian, Giuseppe Conte u shpre se “për të reaguar ndaj kësaj krize shëndetësore, ekonomike dhe sociale, të gjitha 27 vendet kanë pranuar një mjet inovativ, një fond për rikuperimin me letrat me vlerë të përbashkët evropiane që do të financojnë të gjitha vendet më të prekura”.

Gjatë bisedimeve të tyre, udhëheqësit miratuan gjithashtu një paketë të veçantë shpëtimi prej 540 miliardë eurosh të hartuar nga ministrat e financave të zonës euro, i cili do të ndihmonte në pagimin e pagave të humbura, mbajtjen e kompanive në jetesë dhe financimin e sistemeve të kujdesit shëndetësor. Ata ranë dakord që ajo të fillojë të funksionojë në 1 qershor.

Më parë, pasi u drejtua liderëve në internet, Presidenti i Parlamentit Evropian David Sassoli vuri në dukje dëmin ekonomik që virusi ka bërë pasi Evropa përballet me recesionin e saj më të thellë në një shekull.

“Ne jemi jashtëzakonisht të shqetësuar sepse ne mund të shohim një spirale në rënie dhe do të kemi nevojë për çdo instrument të disponueshëm“, tha ai.

Referuar paketës së ndihmës amerikane në vitin 1948 që ndihmoi Evropën të rindërtohej pas Luftës së Dytë Botërore, Sassoli tha se “të gjithë ne kemi thirrur për këtë Plan të ri Marshall për Evropën, por me një ndryshim të madh natyrisht. Fondet nuk do të vijnë nga jashtë kësaj radhe, por më shumë nga vendet dhe ekonomitë evropiane “.

Edhe pas këtij samiti, mbetet shumë punë për të bërë dhe pak kohë për ta bërë atë. BE-ja është ndarë në buxhet mbi më shumë se një vit, me kontribues të mëdhenj si Gjermania dhe Hollanda, të cilët hezitojnë të plotësojnë hendekun e shpenzimeve prej 75 miliardë eurosh, të mbetur nga largimi i Britanisë nga BE.

Eunews.al