Arrestimi i Medenicës/ Një hap përpara në luftën kundër korrupsionit të nivelit të lartë në Mal të Zi
Pak ditë më parë, lajmi për arrestimin e ish-kryetares së Gjykatës Supreme të Malit të Zi, Vesna Medenica bëri bujë në opinion. Medenica u arrestua gjatë përpjekjes për të kapur aeroplanin për në Beograd për shkak të dyshimit të Prokurorisë Speciale të Shtetit se ajo ka kryer dy vepra penale – krijimin e një organizate kriminale dhe ndikim të paligjshëm.
Dikur gruaja e parë në drejtësinë malazeze, Medenica është përmendur në shkrimet mes djalit të saj Miloš Medenica dhe truprojës dhe oficerit të saj të policisë për një kohë të gjatë Dushan Lalić përmes aplikacionit SKY. Transkriptet e komunikimit të tyre që Prokuroria Speciale e Shtetit ka marrë nga EUROPOL janë publikuar së fundmi nga portali Libertas.
Ata theksuan rolin e Millosh Medenicës në kontrabandën e cigareve dhe trafikun e drogës. Gjithashtu, në biseda u theksua se nëna e tij, Vesna Medenica, ishte në dijeni të këtyre veprimeve të kundërligjshme dhe se ishte e gatshme t’i ofronte mbrojtjen e nevojshme atij dhe Laliqit nëse do të ishte e nevojshme.
“Jam i befasuar nga pyetjet tuaja dhe plotësisht i hutuar pse më janë bërë. Në sistemin e shqyrtimit të çdo përgjegjësie, qoftë edhe penale, organet shtetërore kanë rolin kryesor dhe të vetëm legjitim. Pres që të thirren për të shqyrtuar të gjitha bazat e dyshimit sipas procedurës siç e parashikojnë ligjet procedurale dhe nëse ka arsye do ta bëjnë këtë”, tha Vesna Medenica për Libertas kur ky informacion u bë publik ndërsa djali i saj tha se. ai nuk ka asnjë lidhje me këto ngjarje.
Pas marrjes së transkripteve, Prokurori Special i Shtetit ka ngritur rast kundër Millosh Medenicës dhe e ka shënuar si organizator të grupit kriminal. Megjithatë, Medenica u largua nga Mali i Zi dhjetorin e kaluar, vetëm dy ditë pasi Dushan Laliq u arrestua si i dyshuar për kryerjen e krimit të krijimit të një organizate kriminale dhe kryerjes së krimit të trafikut të drogës. Laliq që atëherë është në paraburgim.
Arrestimi i Vesna Medenicës ngre pyetjen për rëndësinë e kësaj procedure për luftën kundër korrupsionit të nivelit të lartë si dhe për ekzistencën e vullnetit politik për të arritur përfundimisht progres në këtë fushë. Në prononcimin e saj për N1, drejtoresha ekzekutive e organizatës joqeveritare MANS, Vanja Ćaloviq Markoviq, tha se arrestimi është sigurisht një hap i rëndësishëm, por nuk ka garanci se ky rast do të procedohet në mënyrë adekuate.
“Është bërë një hap i rëndësishëm dhe i guximshëm nga prokurori i ri special. Mirëpo, ne nuk kemi pasur ndonjë reformë në drejtësi – është lënë ashtu siç e ka lënë Vesna Medenica dhe prandaj them se do të shohim nëse do të paraburgoset apo jo, e lëre më nëse do të ngrihet aktakuzë më vonë. ”, tha Ćalović Marković dhe shtoi se ishte Medenica ajo që zgjodhi stafin në krye të gjyqësorit.
Dy dekada kontroverse në drejtësi: Roli i Vesna Medenicës
Vesna Medenica ishte në drejtësi për 17 vite. Në vitin 2003 u zgjodh prokurore supreme e shtetit dhe kryetare e Këshillit Prokurorial. Pas katër vitesh, ajo u bë në krye të Gjykatës së Lartë. Ajo u zgjodh në atë post tre herë, herën e tretë në mënyrë jokushtetuese, unanimisht nga Këshilli Gjyqësor, pavarësisht paralajmërimeve të Komisionit Evropian.
Po ashtu, Medenica ka qenë kryetar i Këshillit Gjyqësor, Kryetar i Komisionit për Vlerësimin e Gjyqtarëve, Kryetar i Komisionit për Testimin e Kandidatëve për Gjyqtarë dhe anëtar i Komisionit për Provimin e Jurisprudencës. Ajo drejtoi Konferencën e Gjyqtarëve, e cila zgjedh katër anëtarë të Këshillit Gjyqësor dhe zgjedh Kryetarin e Komisionit për Kodin e Etikës Gjyqësore.
Pothuajse dy dekada të rolit të saj shumë të rëndësishëm në drejtësi u shënuan nga vendime të diskutueshme dhe disa afera.
Në vitin 2019, MANS hasi në të dhëna që lidhen me shmangien e të ardhurave prej 140 mijë eurosh nga shitja e tokës tek një biznesmen kontrovers me një çmim dhjetë herë më të lartë se çmimi i tregut.
Ajo nënshkroi qëndrimin e përgjithshëm juridik të Gjykatës Supreme, i cili hoqi mundësinë e kundërshtimit të vendimeve të Kuvendit për emërimin dhe shkarkimin e zyrtarëve publikë, pavarësisht ligjshmërisë së vendimeve të tilla, para gjykatave malazeze. Ky pozicion pasoi një sërë ndryshimesh politike në këshillat e Agjencisë për Parandalimin e Korrupsionit, RTCG dhe zëvendësguvernatorin e Bankës Qendrore.
Petar Komneniq, redaktori i emisionit Naçisto, në një prononcim për televizionin Vijesti shtoi se shqetësuese ishte edhe afërsia e Medenicës me përfaqësuesit e qeverisë së kaluar.
“Gjithçka që dimë sugjeron se ajo ishte një e preferuar dhe një krah i zgjatur i atyre në pushtet gjatë dominimit afatgjatë të DPS-së, lideri i së cilës, teksa negocion kushtetutën e qeverisë së re, “na ndriçon” se kjo është një sfidë. për autoritetet. Natyrisht, nuk ishte një sfidë për autoritetet gjatë dominimit të tij”, tha ai, duke shtuar se ishin përfaqësuesit e partisë që folën për të bindur Komisionin Evropian për vlefshmërinë e mandatit të tretë.
Gjatë mandatit të Medenicës, Komisioni Evropian po vlerësonte në raportin e tij se sistemi gjyqësor malazez ishte i përgatitur në mënyrë të moderuar. Gjyqësori u perceptua si i cenueshëm ndaj ndërhyrjeve politike dhe nevojitej angazhim i mëtejshëm për të siguruar pavarësinë dhe efikasitetin e tij.
“Ne po luftojmë fort për të siguruar fonde. Shteti është gati, por Komisioni Evropian po pengon, megjithatë ne do të luftojmë krimin e organizuar dhe Komisionin Evropian dhe qëndrimet e tij ndaj gjykatave malazeze”, tha Medenica në vitin 2019.
As këto dhe as vendime dhe veprime të tjera të Medenicës nuk çuan në marrjen e masave ndaj saj. Komisioni Evropian paralajmëroi për mungesën e llogaridhënies në gjyqësorin e Malit të Zi prej vitesh. Duke pasur parasysh se nuk ka pasur një reformë të rëndësishme në drejtësi që nga largimi i saj dhe duke pasur parasysh rolin e saj të kaluar dhe ndikimin ende aktual në këtë degë, ka dyshim se këtë herë do të vendoset llogaridhënie, si dhe se Medenica do të jetë të përpunuara në mënyrë adekuate.
Në një prononcim për N1, Ćalović Marković tha se do të ishte interesante të ndiqet situata pavarësisht.
“Ne e dimë se Vesna Medenica mund të jetë një dëshmitare shumë shqetësuese për shumë njerëz nëse vendos të flasë, duke përfshirë edhe ata që ende kryejnë disa nga funksionet më të larta shtetërore. Do të shohim se në cilën rrugë do të shkojë”, ka thënë ajo.
Mbetet për t’u parë nëse dyshimet do të vërtetohen siç duhet dhe nëse hetimi do të jetë efektiv. Megjithatë, siç tha Komneniqi në deklaratën e tij për Vijesti, gjithçka për të cilën akuzohet Medenica duhet të mbështetet seriozisht dhe ky rast duhet të jetë “një hyrje serioze në analizën e situatës në gjyqësor, problemet dhe devijimet që Medenica la pas”.
“Arrestimi i zonjës së parë të drejtësisë deri dje dëshmon për gënjeshtrat e krijuara me mjeshtëri që kemi jetuar në dekadat e mëparshme. Shkakton neveri që një person që na bindi në fillim të mandatit të saj si Prokurore Supreme e Shtetit se në Mal të Zi nuk ka krim të organizuar, përfundoi nën dyshimin e krijimit të një organizate kriminale”, përfundoi Komneniq.
Lufta kundër korrupsionit ishte një nga prioritetet e qeverisë që u krijua pas zgjedhjeve të 2020. Megjithatë, realiteti tregoi se kjo nuk është një detyrë e lehtë pasi sistemi vazhdoi të përndiqej nga fantazmat e regjimit të mëparshëm.
Kështu, siç theksohet në raportin e Komisionit Evropian 2021 për Malin e Zi, ky vend ka bërë përparim të kufizuar në këtë fushë. Raporti theksonte se ka nevojë për vullnet të fortë politik për të trajtuar në mënyrë efektive këtë çështje, si dhe një përgjigje të fortë të drejtësisë penale ndaj korrupsionit të nivelit të lartë. U vu re se rekordi i hetimeve, ndjekjeve penale dhe dënimeve përfundimtare në rastet e korrupsionit të nivelit të lartë është rritur, por mbetet për t’u konsoliduar më tej.
Ballafaqimi adekuat i institucioneve kompetente me këtë rast mund të jetë një kthesë në luftën kundër korrupsionit që do të hapë dyert për rastet e ardhshme të korrupsionit të nivelit të lartë dhe përfundimisht një rezultat më të mirë në këtë fushë.
Ky artikull u botua si pjesë e projektit “Shoqëria civile për qeverisje të mirë dhe antikorrupsion në Evropën Juglindore: Ngritja e kapaciteteve për monitorim, advokim dhe ndërgjegjësim (SELDI)” financuar nga Bashkimi Evropian./EWB
Eunews.al
